روف گاردن چیست؟
روف گاردن یا بام سبز ایده ای جدید برای ایجاد فضای سبز بر روی سقف (پشت بام، لابی، بالکن، پاسیو و …) ساختمان است که بستری مصنوعی برای کاشت گیاهان فراهم می کند. در واقع به وسیله این ایده در مکان هایی که بستر خاک محیا نمی باشد و در ارتفاعی بالاتر از سطح خاک، یک بستر مصنوعی برای ایجاد فضای سبز فراهم می شود.
امروزه با رشد جمعیت و افزایش ساخت و ساز ساختمان های تجاری و مسکونی، مناظر طبیعی و باغ های سر سبز در سطح شهر کمتر مشاهده می شود که خود عاملی برای افزایش آلودگی هوا و گازهای آلاینده می باشد. به همین دلیل احساس نیاز به داشتن فضای سبز بیشتر از قبل احساس می شود و در همین راستا و برای حل این مشکل از نوآوری های نوینی مانند بام سبز و دیوار سبز استفاده می شود.
باغچه های زیبای پشت بام، برای اولین بار در کشور آلمان خود نمایی کرد. در کشور آلمان اکثر قریب به اتفاق ساختمان ها دارای روف گاردن می باشند. این پشت بامهای سبز در آلمان رواج زیادی دارد حدودا ده درصد از ساختمان های آن دارای باغ بام هستند .
بام های سبز در ایالات متحده آمریکا نیز رواج پیدا نموده و می توان مثالی از مشهورترین آنها که در تالار شهر شیکاگو اشاره نمود. تالار شهر شیکاگو دارای بام سبزی بسیار سرسبز و زیبایی می باشد، که به واسطه پوشش گیاهی سرسبزش دمای این ساختمان نسبت به ساختمان های قدیمی که فاقد این نوع باغچه روی بام هستند ۲۵ درجه سانتیگراد پایین تر یا به عبارتی خنکتر است که این خود یک مزیت بزرگ و لذت بخش می باشد.
مزایای بام سبز
سیستم روف گاردن موجب ارتقا معماری ساختمان شما شده و جلوه ای زیبا به آن می بخشد. علاوه بر این از دیگر نکات مثبت این سیستم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پاکسازی هوا
- کاهش آلاینده ها
- کنترل دما و افزایش ظرفیت گرمایی بام
- مصرف بهینه انرژی
- بهره برداری از آب باران
- امکان کشت محصولات کشاورزی
- افزایش عمر پشت بام
- عایق صوتی و حرارتی
- ایجاد پوشش گیاهی در نواحی که امکان اجرای فضای سبز وجود ندارد
1. سیستم کم عمق
این سیستم‌ها (با عمق محیط رشد 2.5 تا 4) برای مناطقی که نیاز به نگهداری کمی دارند مناسب می‌باشد.
. سیستم با عمق متوسط
در سیستم با عمق متوسط، عمق محیط رشد 5 تا 8 می‌باشد. در این سیستم گیاهانی مانند گل سنگ و علفها و سایر پوشش‌های گیاهی می‌توانند رشد کنند. تهیه سیستم آبیاری به هیچ وجه مشکل نیست و به راحتی میشود آن را تهیه کرد. همچنین ممکن است در آب‌و‌هوای نیمه خشک و غبارآلود; سیستم آبیاری قطره‌ای و یا اسپری هم برای نگهداری از انواع متنوعی از گیاهان مورد استفاده قرار گیرد.
3. سیستم عمیق
سیستم با عمق زیاد، به عمق محیط بیشتری برای رشد (بیش از 8 ) نیاز دارد. همچنین این سیستم نیاز به نگهداری منظم مانند آبیاری، کوددهی و برداشت علف‌های هرز دارد. در این سیستم روف گاردن، از گیاهان مختلفی از جمله چمن، گل‌های یک ساله و یا چند ساله، بوته‌ها و حتی درختان کوچک می‌توان استفاده کرد. این سیستم به طور معمول به یک طبقه سقف با ساختار بتونی نیاز دارد تا بتواند بار بزرگتر و بیشتری را تحمل کند و همچنین می‌بایست از سیستم آبیاری استفاده شود.
نکات قابل توجه در روف گاردن
ظرفیت بارگیری
محاسبه میزان تحمل سقفی که می‌تواند از روف گاردن پشتیبانی کند بسیار مهم است. وزن خاک، کف پوش، وزن افراد و گیاهان و محل قرارگیری گیاهان قطعا به ظرفیت تحمل بار سقف شما بستگی دارد. برای کاهش بار روی سقف خود می‌توانید از چند ایده کمک بگیرید. اول اینکه خاک مخصوص کشت گیاه را با مواد آلی و غیرآلی مخلوط کنید تا وزن آن سبک شود. همچنین می‌توانید برای تراز وسایل سنگین‌تر با دیوارهای حمال ساختمان، ستون‌ها و دیوارهای برشی، که دارای پشتیبانی اضافی از پایه‌های زیر ساختمان هستند، کمک بگیرید.
تعمیر و نگهداری
برای حفظ دسترسی راحت به غشای سقف و همچنین زهکشی و برای نگهداری و تعمیر باید، باغچه پشت بام را به صورت قطعه‌بندی شده آماده کنید. این کار را می‌توانید به راحتی و با استفاده از ظروفی با هر ارتفاع و اندازه‌ای به صورت قطعه‌بندی روی سقف انجام دهید.
اگر در طراحی روف گاردن به صورت قطعه به قطعه عمل کنید و کل قسمت باغ را مورد استفاده قرار ندهید; باعث میشود هر زمان که سقف به برخی کارهای تعمیراتی احتیاج دارد شما دچار مشکل نشوید. حتما به یاد داشته باشید که هنگام طراحی باغ، باید وزن هر ظرف و وزن خاک مرطوب آن را در نظر بگیرید.
.
گل و گیاه مناسب در روف گاردن
بهترین گزینه برای انتخاب گیاهان روف گاردن، گیاهانی می باشد که از حساسیت کمی برخوردارند و مقاومت بالایی نسبت به شرایط آب و هوای منطقه مورد نظر داشته باشند. استفاده از چنین گیاهانی در سیستم روف گاردن باعث می شود تا در تمام فصول سال فضای سرسبز و با طروات داشته باشید.
در اینجا قصد داریم شما را با چند نکته در رابطه با انتخاب نوع گیاه مناسب برای ساختمان آشنا نماییم:
- انتخاب گیاهی مقاوم در برابر باد، نور آفتاب و گرما
- گیاهانی متناسب با محل زندگی خود انتخاب نمایید.
- در واقع سعی کنید از نوع گیاهانی که در منطقه شما رشد بهتری دارند استفاده نمایید.
- انتخاب درختچه ها و بوته های تزیینی
- درختچه ها و بوته های تزیینی وزن کمی دارند و علاوه بر آن در صورت وجود بادگیر های محافظ، به خوبی رشد می کنند.
عمق خاک
درصد زیادی از گیاهان می‌توانند روی سقف رشد کنند; به شرطی که مقدار کافی خاک برای تثبیت و رشد و پرورش آنها فراهم شود و به اصطلاح همه چیز مهیا باشد. با این حال، عمق خاک ممکن است یک عامل محدود کننده در برخی از سقف‌ها باشد. مطمئن شوید که عمق خاک مورد نیاز برای گونه‌های مختلف درختان، بوته‌ها و گل‌های وحشی را مورد بررسی قرار دادهاید; تا گیاهان مورد نظرتان متناسب با شرایط پشت‌بام و روف گاردنتان مطابقت داشته باشد.
در دسترس بودن آب
آبیاری در ماه‌های تابستان باید از قبل صورت گیرد. تابستان زمانی است که باغ‌ها و به طور کلی گیاهان به بیشترین توجه و رسیدگی احتیاج دارند و باید آبیاری به موقع صورت پذیرد تا از بروز مشکلات جلو‌گیری شود. توجه داشته باشد آبیاری باید درست و اصولی باشد. همانطوری که گیاه برای رشد نیاز به آب دارد; آبیاری بی مورد هم باعث پوسیدگی ریشه‌ها شده و هم وزن سقف را افزایش می‌دهد.
روف گاردن به مساحت قابل ساخت یک پروژه افزوده، و مکان جدیدی برای اجتماع درون محیطی فراهم می آورد. که این امـر در سالهای اخیر با توجه به ارائه راهـکارهای اجرایی مناسب، مورد توجه مهندسین مشاور، معماران و سازندگان در صنعت ساختمان کشورمان گردیده است.
در طراحی روف گاردن و ساخت باغ بام، المان های مختلفی چون انواع آبنما، آلاچیق و پرگولا، گلدان های پرتابل یا ثابت با فضای سبز مناسب، چمن های طبیعی و مصنوعی، نیمکت با چوب های اشباع، باربیکیو آشپزخانه های صحرایی و گاهی حتی بنا به سفارش جکوزی، استخر های فایبر گلاس و محل هایی جهت آفتاب گرفتن، مورد استفاده قرار می گیرند
طراحی روف گاردن یا باغ بام شامل دو مرحله عمرانی (اجرای ایزولاسیون و زهکشی) و لنداسکیپ (اجرای فضای سبز و تجهیزاتی مانند آلاچیق، باربی کیو، آبنما) می باشد. استفاده از مصالح نوین ژئوسنتتیک مانند ژئوممبران، ژئودرین و ژئوتکستایل در تسریع، کاهش هزینه ها و بالا بردن ایمنی سیستم ایزولاسیون، زهکشی و فیلتراسیون بام بعنوان یکی از اساسی ترین اجزاء ساختمان می باشد.
روفگاردن یا باغ بام را می توان با گذاشتن چند گلدان در پشت بام شروع کرد و در آخر به اجرای فضای سبز ختم کرد. این باغچه های روی بام می توانند یک آبشار زیبا یا یک باغچه پر از بوته میوه و گل یا یک آلاچیق چوبی کوچک داشته باشد.
نکات مهم برای ساخت روف گاردن
محل اجرای روف گاردن لزوما بام ساختمان نیست. لابی ســـاختمانها، بـــا توجـــه بـــه اینکـــه اصولا روی ســـقف اجـــرا می شـــوند یکی از گزینه هایـــی هســـتند کـــه سیســـتم بـــام ســـبز یا باغ بام روی آنهـــا قابـــل اجراســـت.
پاسیو ها نیـــز از ایـــن قاعـــده مســـتثنی نیسـتند و مـــکان مناســـبی بـــرای اجـــرای روف گاردن هســـتند. تراس هـــا، بـــه علت خصوصـــی بـــودن، یکی از اولیـــن هدفهای اجرای این سیســتم هســـتند. پوشـــیده بودن سقف تراســـها باعث ایجاد محیطـــی متفاوت با بـــام از نظر عملکرد هســـتند.
گیاه مناسب روف گاردن
ویژگی هایی مانند میزان تحمل گرما و نور مستقیم خورشید و رشد ریشه گیاه باید در زمان تهیه گیاه در نظر گرفته شود.
فضای سبز روی پشت بام
فضای سبز می تواند ترکیبی از گیاهان و گلدان و بوته میوه باشد.
آبیاری اتوماتیک
برای حفظ و نگهداری گیاهان و آبیاری گیاهان در زمان های مشخص از آبیاری اتوماتیک و قطره‌ای هوشمند استفاده می شود که از اجزای اصلی و مهم به شمار می آید.
نورپردازی فضای سبز پشت بام
از عناصری که در طراحی لاکچری و زیبای روف بسیار مؤثر است و هزینه بالایی دارد.
زیرسازی پشت بام
روش مدولار زیر سازی استاندارد بام را انجام می دهد و آماده سازی سطح تمام پشت بام صورت می گیرد.
کف سازی فضای پشت بام
کف به سه صورت چوبی و شن و قلوه سنگ تزئینی ارائه می شود. هرچه میزان و سطح این کف ها بیشتر باشد هزینه هم بیشتر می شود.
تجهیزات جانبی پشت بام
آلاچیق، آتریوم، مبلمان آبنما، فضاهایی مانند آشپزخانه همه جزو تجهیزات جانبی هستند. در اجرای روف گاردن قیمت پایین مساوی است با کیفیت پایین یک محصول، پس در نظر بگیرید که استفاده از متریال و المان های نامناسب در این پروژه‌ها دارای هزینه‌های بعدی سنگینتری خواهد بود.
چند تصور غلط رایج در بین مردم در مورد طراحی باغ بام
۱- باغ بام مستعد نشت هستند.
شواهد کمی وجود دارد که روف گاردن را به نشتی پیوند می دهد. واقعیت این است که باغ بام از غشای ضد آب سقف یک ساختمان محافظت میکنند و آنرا از تابش نور ماوراء بنفش که باعث زنگ زدگی میشود محافظت می کنند. به طور خلاصه، اگر به درستی نصب شود، باغ بام ها می توانند عمر سقف ساختمان را طولانی کنند.
۲- باغچه های پشت بام می توانند مشکلات ساختاری ایجاد کنند.
در ساختمان های جدید، معماران و مهندسان سازه در حال حاضر حتی در زمان طراحی ویلا یا ساختمان ها، میزان باری که در اثر محوطه سازی که شامل آلاچیق، پرگولا، فضای سبز و یا آبنما موجود برای روف گاردن را نیز در نظر می گیرند. با این وجود، در پشت بام های سبز مقاوم ،برای تقویت بار اضافی براثر توسعه یک باغ بام، وهمچنین بارهای زنده مانند آب باران و برف باید آرماتور هایی ساخته شود.
۳- باغ های پشت بام گران و باکیفیت بالا هستند.
اگر کسی نمی داند از کجا شروع کند ایجاد یک باغ بام پرهزینه به نظر می رسد. به همین دلیل مشاوره ای از متخصصان، معماران، طراحان منظر، محوطه سازی و مهندسان سازه، لازم است. آنها می توانند برای کوتاه مدت و بلند مدت بهترین و اقتصادی ترین ایده ها و راه حل های طراحی باغ بام را ارائه دهند.
با توجه به ویژگی های محیط، هنگام طراحی منظر، محوطه سازی یا فضای سبز باید انواع گیاهان فصلی را درنظر بگیرید، تا سیستم های بستر و زهکشی مورد استفاده تعیین شود. متخصصان به احتمال زیاد بسترهای ضخیمتری را پیشنهاد می کنند که می توانند آب بیشتری جذب کنند و سیستم زهکشی که بتواند آب را ذخیره کرده و آن را در هوای گرم تر آزاد کند. به این ترتیب، نیاز آبیاری بسیار کاهش می یابد.
قوانین شهرداری‌ها در مورد روف گاردن
در امر اجرا و طراحی روف گاردن‌ها، شهرداری‌ها همیشه مشوق ساخت بودند. اما روف گاردن هم نیاز به پیروی از یک سری قوانین و ضوابط دارد; و خودسرانه نمی‌شود اقداماتی انجام داد و باید حتما مجوز‌های مربوط به این امر از شهرداری گرفته شود. کارفرمایانی که مجوز ساخت و ساز گرفته‌‌اند و بعد به فکر ساختن این نوع باغ روی پشت‌بام ساختمان می‌افتند تا از مزایای آن استفاده کنند; می‌توانند به راحتی این مجوز را از شهرداری منطقه خود بگیرند و به مجوز ساخت و ساز و پروانه ساختمانی قبل خود الحاق نمایند.
چند شرایط و قوانین شهرداری‌ها برای روف گاردن‌ها به شرح زیر می‌باشد:
به ازای انجام هر متر مربع روف گاردن گسترده، وسعت مجاز، یک متر مربع بیشتر خواهد شد.
به ازای انجام هر متر مربع روف گاردن نیمه فشرده، وسعت مجاز، دو متر مربع بیشتر خواهد شد.
به ازای انجام هر متر مربع روف گاردن فشرده، وسعت مجاز، سه متر مربع بیشتر خواهد شد.
متخصصین باغبانی و فضای سبز سایبان سبز آریا در کارشان حرفه‌ای هستند و متناسب با بودجه و فضایی که در اختیار دارید، بهترین راهنمایی‌ها را برای شما خواهند داشت
